Wist jij dit? Het zuidelijkste puntje van Brabant ligt in Budel-Dorplein

Veel mensen weten het niet, maar het zuidelijkste puntje van de provincie Noord-Brabant ligt in Budel-Dorplein. Het dorpje in de gemeente Cranendonck bevindt zich op een steenworp afstand van de Limburgse en Belgische grens. Het punt ligt op agrarische grond, vlak onder de oude zinkfabriek en dichtbij een vijver die ooit werd gebruikt voor koelwater. Ondanks dat het een uniek geografisch punt is, staat er geen bord of paaltje dat dit aangeeft.

In 1892 werd Budel-Dorplein speciaal gebouwd rond een zinkfabriek door twee Waalse broers, Lucien en Émile Dor, samen met hun zwager. Ze noemden hun project ‘Le Projet de Dorplein’. Het dorp werd volledig ontworpen voor de arbeiders van de fabriek en bevatte alles wat ze nodig hadden: huizen, een school, klooster, kapel, kantine en zelfs een kleine gevangenis. De voertaal was Frans en het dorp had lang een Waals-Belgisch karakter.

Ringselvennen

De fabriek werd gevestigd op een afgelegen plek in de heide, ver van andere dorpen, omdat men destijds vreesde voor de schadelijke rook van de zinkproductie. De locatie werd gekozen vanwege het beschikbare water en de goede bereikbaarheid per spoor en kanaal. Rondom het terrein ontstonden vijvers – de zogenaamde Ringselvennen – die vandaag de dag nog zichtbaar zijn in het landschap.

Landbouwgrond op drieprovinciepunt

Wie het zuidelijkste punt van Noord-Brabant zoekt, komt uit op een strook landbouwgrond ten zuiden van de fabriek, net voor de grens met Limburg. Die grens is nergens gemarkeerd en loopt ongemerkt door weilanden en heide. Toch is dit officieel het zuidelijkste punt van Brabant. Iets verderop, richting het zuiden, is een drieprovinciepunt te vinden, waar Noord-Brabant grenst aan Nederlands- én Belgisch-Limburg. Dit gebied was eeuwenlang het toneel van grensgeschillen. In de buurt staan nog steeds oude douanepalen en een middeleeuwse grenssteen met wapenschilden, de zogeheten Meulenstatpaal.

De natuur rond Budel-Dorplein is minstens zo indrukwekkend als de geschiedenis. Het dorp ligt in het Grenspark Kempen-Broek, een uitgestrekt natuurgebied met bossen, heide, vennen en graslanden. De Ringselvennen – kleine ronde vijvers in het landschap – zijn belangrijke plekken voor flora en fauna. De zuidkant van Budel-Dorplein bestaat vooral uit landbouwgrond, met hier en daar stukjes ruigte en bosjes. Juist daar, op de overgang van weiland naar heide, ligt het zuidelijkste stukje van Brabant.

Het exacte punt is alleen te vinden met een goede kaart of GPS. Er staat niets dat het markeert en het terrein is particulier bezit.

Beschermd dorpsgezicht

Budel-Dorplein telt vandaag de dag zo’n 1.400 inwoners. Een deel van het dorp is aangewezen als beschermd dorpsgezicht, vanwege de bijzondere architectuur van de fabrieksgebouwen en bijbehorende woningen. Sommige gebouwen zijn rijksmonumenten, zoals het voormalige Hotel St. Joseph. Het zuidelijkste punt zelf valt (nog) niet onder monumentenzorg, maar maakt wel deel uit van dit historische geheel.

Hoewel het hoogste punt van Noord-Brabant bij Luyksgestel ligt (44 meter boven NAP), ligt het zuidelijkste punt bij Budel-Dorplein zo’n 20 tot 25 meter boven zeeniveau. De hoogteverschillen in de provincie zijn dus klein, wat past bij het vlakke karakter van deze regio.

Bezoek aan Budel-Dorplein

Wil je het dorp met het zuidelijkste punt van Brabant bezoeken, dan neem je vanaf de A2 afslag Budel en rijd je naar Budel-Dorplein. Vanaf daar kun je lopend verder richting het fabrieksterrein en de omliggende landbouwwegen. Houd er wel rekening mee dat het exacte punt op privégrond ligt en dus niet zomaar betreden mag worden. De rondleidingen van Dorplein Uniek bieden daarom een mooi alternatief. Elke laatste zondag van de maand nemen zij je mee door het dorp en de directe omgeving.

Het zuidelijkste punt van Noord-Brabant mag dan onopvallend zijn, het ligt in een omgeving die allesbehalve saai is.

Download de gratis app van Cranendonck24 en mis niets → Apple | Android