Van raadhuis tot Schepenhuis: de ontwikkeling van 1967 tot nu
Het oude raadhuis van Budel, het Schepenhuis, is met zijn rijke historie een van de meest karakteristieke gebouwen van Budel. In vier afleveringen behandelen we de hoofdlijnen uit de historie van dit markante gebouw. Vandaag de vierde en laatste aflevering: van raadhuis naar Schepenhuis, 1967 tot heden.
Via Heemkundekring De Baronie van Cranendonck
Met de ingebruikname van het nieuwe Budelse gemeentehuis van Jan de Jong aan het Capucijnerplein in 1966, kwam het oude raadhuis aan de Markt leeg te staan. Omdat de historische waarde van het gebouw werd ingezien, is het bij beschikking van 14 november 1966 op de lijst van Rijksmonumenten geplaatst.
Al snel waren er plannen om het historische gebouw aan de Markt in oude stijl terug te brengen. Daarvoor werd, met instemming van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, de Budelse architect Henk Manning gevraagd een restauratieplan te maken. In augustus 1967 presenteerde Manning zijn plan: 'Restauratie voormalig gemeentehuis Budel'. Omdat de Rijksdienst nog geen subsidie kon toezeggen, is door een werkvoorzieningsregeling geld bespaard op de begrote kosten, die toen nog zo’n 56.000 gulden bedroegen. In het voorjaar van 1968 werd begonnen met de restauratie.
Museum
In januari 1968 gaf de Rijksdienst toestemming voor die ‘verouderingskuur’. Immers, het
plan van Manning was erop gericht het gebouw terug te brengen naar 'de toestand van 1771',
gebaseerd op de ontwerptekening van Hendrik Verhees. Dat gold echter niet voor het dak, dat bleef
vanwege de kosten zoals het al was, met de kenmerkende vier dakvlakken. Over de mogelijke
bestemming van het gebouw na restauratie liet Manning zich ook al uit. In zijn plan staat: “De begane
grond wordt een open publieke ruimte al of niet gescheiden met een open hekwerk. (…) Op de
eerste verdieping wordt een oudheidkamer ondergebracht.” Er werd gedacht aan een
‘streekmuseum’ of een ‘Mathijsenhuis’, een permanente expositie over de beroemdste Budelnaar,
de uitvinder van het gipsverband.
Bijzondere vondsten
In het gebouw zijn tijdens de restauratie verschillende ontdekkingen gedaan. In de kap van het
gebouw is de balk uit 1616 herontdekt en goed beschreven door architect Manning. Onder de
vloer van het gebouw zijn allerlei bodemvondsten gedaan: botjes, tanden en scherven, een stuk
hardstenen sokkel, pijpenkoppen en een grote bijl. En ook zijn de oude fundamenten,
vermoedelijk van het voorgaande raad- of rechthuis, dat iets anders gelegen was, aangetroffen.
Drie fasen
De eerste restauratiefase eindigde begin jaren zeventig. Pas in de loop van de jaren zeventig kon
Manning met fase twee beginnen, die vooral betrekking had op de binnenzijde van het gebouw. Op
26 februari 1981 besloot het gemeentebestuur om voor de derde en laatste fase van de ‘algehele
restauratie’ ruim 560.000 gulden beschikbaar te stellen. De firma Vlasco Bouw uit Budel voerde dit
werk uit en al in november van dat jaar kon de ‘mei’ op het gebouw worden geplaatst.
Op 30 januari 1982 werd het gerestaureerde gebouw, nu voortaan Schepenhuis genaamd, in gebruik genomen. Die dag werd het gebouw officieel geopend door burgemeester Boudrie. Een grote plaquette in de bovenhal herinnert hieraan.
Nieuwe functie
Het gebouw kende vanaf toen (en tot 2010) twee
gebruikers. De begane grond en eerste verdieping waren in gebruik als expositieruimte voor de
‘Vereniging Schepenhuis’, de zolder voor de Heemkundekring, die zich sterk had gemaakt voor de
restauratie van het gebouw. Daar werd op 30 januari 1982 de heemkamer geopend door pater
Dominicus de Jong, archivaris-bibliothecaris van de Achelse Kluis. Nadat het gebouw de afgelopen
jaren is gebruikt door de Vereniging Vrienden van het Schepenhuis, de VVV Cranendonck, Lunet Zorg
en de Heemkundekring zijn ze nu, na het aflopen van het contract in 2020, op zoek naar een nieuwe
invulling van dit eeuwenoude beeldbepalende Budelse monument.
Download de gratis app van Cranendonck24 en mis niets → Apple | Android
