''Volle bak' roept kermisman in Budel-Dorplein, Eerste Wereldoorlog is net afgelopen'
“Volle bak!” De man van de ballentent op de kermis van Budel-Dorplein roept het voor de zoveelste keer. “Eerste prijs!” Hij geeft Driek de ovenman knarsetandend zijn prijs. Driek glundert van oor tot oor. Vol trots kijkt hij Janus, zijn ovenmakker, aan. Die is niet minder in de zevende hemel. Hij heeft ook de armen vol met eerste prijzen. De ballenman zet zuchtend de zes lege blikken weer op elkaar. Drie op de onderste rij, twee op de middelste rij en een op de top. En weer gooit Driek ze alle zes om. Er heeft zich een hoop volk rondom hen verzameld. Ze klappen uitbundig voor zo’n geweldige prestatie.
Het is heel druk op de kermis op het Cantineplein, de Grote Plaats. Over het hele plein staan kraampjes en attracties. De Eerste Wereldoorlog is net afgelopen. In Versailles wordt nog druk onderhandeld. Hier durven de mensen weer plezier te hebben. Het bier en de borreltjes in de Cantine gaan er goed in. De gard, veldwachter, handen op de rug, houdt een oogje in het zeil.
Stoppen en boegeroep
Intussen staat de ballenman te knarsetanden van onmacht. Hij mag niemand weigeren mee te doen. Maar dit heeft hij nog nooit meegemaakt. Ze maken hem straatarm. Iedere beurt kost vijf cent en ze gaan met prijzen weg van inkoop voor een kwartje. Wat te doen hieraan? Hij ziet uit een ooghoek de gard dichterbij komen. Hij wenkt hem en begint met hem te smoezen. Even later stapt de gard op Driek en Janus af. Iedereen kijkt gespannen toe. Wat staat er te gebeuren? Driek en Janus krijgen te horen dat ze moeten stoppen. Ze moeten anderen ook een kans geven. Hier en daar klinkt boegeroep. De toeschouwers voelen zich beroofd van een spannend spektakel. De twee ovenmannen schudden 'nee'. Dan begint Slippe Toon, de gard, een beetje te dreigen. Stoppen of naar het prisonneke. Daar is net plaats voor twee. Mokkend druipen ze af. De ballenman komt volgend jaar niet meer terug.
Werken in de zinkfabriek
Hoe kan het dat die ovenmannen zo goed zijn in ballen gooien? In de oude zinkfabriek werd het erts gesmolten in zogeheten retorten. Aardewerken pijpen van zo’n 2,5 meter lang. Als tijdens de grote charge die gevuld waren, moesten ze van voren dicht worden gemaakt. De temperatuur van de oven waarin de retorten lagen was om en om 1400 graden. Veel te heet om de openingen van dichtbij dicht te smeren. Wat deden de ovenmannen? Ze pakten een homp klei, maakten er een bal van en gooiden die vanaf een afstand in de opening. Dit herhaalden ze tot de opening dicht was. Zo werden ze meesters in het op een afstand gooien met ballen.
Dit en veel andere verhalen over de oude zinkfabriek, over Budel-Dorplein en zijn vroegere bewoners, vertellen de cicerones, gidsen, tijdens hun rondleidingen. Wil je ook een rondleiding door dit historische Budel-Dorplein met deskundige uitleg? Kom dan zondag 26 mei om 14.00 uur naar gemeenschapshuis De Schakel in Budel-Dorplein. Enthousiaste cicerones staan klaar om je rond te leiden. Het kost 2 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar zijn gratis. Je hoeft je niet vooraf aan te melden. De rondleiding duurt twee tot twee en een half uur en gaat over goed begaanbare wegen, rolstoel- en rollatorvriendelijk.
Wil je als familie, buurt of vereniging een rondleiding? Maak dan een afspraak met de coördinator Wim Cremers. Hij is te bereiken via telefoonnummer 0495-492598 of 0622961675. Of via mail: ciceronesdorplein@gmail.com.
Download de gratis app van Cranendonck24 en mis niets → Apple | Android
