Juweeltjes van Budel-Dorplein: van 't Prisonneke tot villa De Warande
Deze serie is ontstaan door een wandeling met Frans Soers, wonend aan de Stationsweg in Budel-Dorplein. Tijdens de wandeling ontpopt hij zich als een ambassadeur voor het dorp pur sang. De ontstaansgeschiedenis van ‘zijn’ dorp lepelt hij soepel op tijdens de wandeling, die voert door het beschermde dorpsgezicht. Daarbij staat de geschiedenis van de Zinkfabriek centraal. In dit derde en laatste deel wordt de draad opgenomen ter hoogte van ‘t Prisonneke, de gevangenis van de Zink.
Klik HIER voor deel 1, klik HIER voor deel 2
Het is een schitterend klein gebouwtje met twee zware toegangsdeuren. Frans: “Kijk, dit zijn twee cellen. In 2013 is de restauratie begonnen door de heemkundekring van Cranendonck, in samenwerking met vrijwilligers uit Budel-Dorplein. Het is écht vakwerk hoe ze dat gedaan hebben.” En inderdaad; het is een juweeltje. Aan de achterzijde zitten nog twee piepkleine klepdeurtjes waardoor je ook naar binnen kunt kijken. Naast de mini-gevangenis ligt een tuin met oude zink-gereedschappen als ornamenten.
Villa De Warande
De wandeltocht gaat verder, naar Theo Stevenslaan 37; een grote statige woning, gebouwd voor directeur André Dor. “De harmonie kwam hier jaarlijks een serenade brengen aan haar beschermheer. Momenteel woont er de familie Hannen, die het pand zeer zorgvuldig heeft gerestaureerd tot wat het nu is.” Hannen nodigt uit voor een wandeling over zijn landgoed. Een traktatie. Het perceel is enorm. Mooie paden voeren naar het ven. Er staat een straatnaambordje met de naam van zijn moeder (Tila Delissen Plantsoen). Fraaie sierstruiken maken het terrein voornaam. Dan komen we langs een bloemenserre. Heel mooi ingericht en met veel groen. “Dat is het werk van mijn vrouw”, vertelt Hannen.
Moord
Villa ‘Het Korenveld’ doemt op, gebouwd in 1938 door Frans Dor, ontworpen door zijn zus. Frans Soers belt aan en een stem roept ‘Welkom!’. De poort met fraai ijzerwerk zwaait open en we lopen langs de woning naar achteren, richting Ringselven. “Je moet weten dat hier vier van de zes verzetsmensen in september 1944 vermoord zijn. Vier Italiaanse populieren markeren die plek. De huidige eigenaar heeft vier nieuwe bomen bijgeplant, moerascipressen, om de oude Italiaanse populieren op termijn te vervangen. Ze zijn door de pastoor gezegend.” Dan komt de eigenaar aangewandeld. De heer Van Duijvenboode Varkevisser vertelt over de grond die gesaneerd is vanwege vervuiling door de Zink. En over de traagheid waarmee plannen gerealiseerd worden voor restauratie van de theaterzaal in de Cantine.
Na nog wat gebabbeld te hebben wordt Het Korenveld verlaten en vertelt Frans over de ornamenten die in de toegangspoort zijn verwerkt: onder andere de twee sleutels (de eigenaar komt uit Leiden) en de twee duiven (van de achternaam Van Duijvenboode Varkevisser).
De indrukwekkende wandeltour gaat verder langs tien blokken van twee woningen, van het type ‘Carré Mulhousien’. Frans: “Vier onder een kap, rug aan rug. En weer van die grote tuinen, zie je? De tuinen waren zo groot dat er voor een gemiddeld huishouden genoeg kippen, varkens en konijnen konden worden gehouden en groenten gekweekt konden worden voor eigen gebruik.” De gids stoort zich aan de daken. Bij herstellingen zijn soms heel ándere pannen of patronen gebruikt dan de oorspronkelijke. Dat geeft soms een slordig gezicht.
Spekbanden en schoorstenen
Op de hoek van de Hoofdstraat en de Liedekerkestraat zijn nog restanten te zien van het oorspronkelijke interneringskamp voor Belgische vluchtelingen van de Eerste Wereldoorlog. Hier bevonden zich slaapruimten, het kantoor van de kampcommandant, een centrale keuken en waslokalen.
Tenslotte laat Soers de huizen zien van de Rector van Nestestraat. Gebouwd in 1915 als twee-onder-een-kap, en ook hier met mooie versieringen. “Let op de gele spekbanden in het metselwerk en op de typische schoorstenen.”
Na ruim twee uur wandelen en onder de indruk van alle moois van dit dorp, wordt deze expeditie afgerond bij de reusachtige pleinzonnewijzer die schuin tegenover de woning van Frans staat. Tot stand gekomen door bemoeienis van hem en heel veel vrijwilligers uit Budel-Dorplein. “Er is hier nog veel méér moois te zien, maar ja, de tijd liet het vandaag niet toe.”
De officiële rondleidingen door Budel-Dorplein worden gegeven door Ciceron’s. Neem daarvoor contact op met Wim Cremers via 0622961675 of mail w.cremers@chello.nl.
Download de gratis app van Cranendonck24 en mis niets → Apple | Android
